„Ljetnja psihološka akademija” okupila je juče i danas u Herceg-Novom stručnjake iz različitih oblasti, sa ciljem da u tri sesije otvore ključna pitanja i pokušaju da daju odgovore na tri značajne teme: prijateljstvo u savremenom svijetu, psihološki aspekati klimatskih promjena i stvarni dometi liderstva danas.

Konferencija je održana u hotelu „Talija“, u organizaciji JU „Gradska biblioteka i čitaonica Herceg-Novi“ i IK „Clio” iz Beograda, a uz podršku Opštine Herceg Novi, odnosno opštinskog Sekretarijata za kulturu i obrazovanje.

Ideja organizatora bila je da se kroz otvori prostor za razmjenu mišljenja, iskustava i ideja, sa ciljem da taj dijalog doprinese stvaranju zdravijeg društva i posljedično svakog pojedinca u njemu. Iz tog razloga, formulisane su teme koje predstavljaju odraz onoga što savremeno društvo u načelu prepoznaje kao probleme sa kojima se susreće gotovo svaki pojedinac, a sa kojima su u neposrednoj vezi najnovija izdanja IK „Clio”.

U uvodnom dijelu učesnike su pozdravili domaćini: sekretarka za kulturu i obrazovanje Ana Zambelić Pištalo, direktorica hercegnovske biblioteke Jasna Maslan i direktor IK „Clio“ Zoran Hamović.

„Kultura nije samo umjetnost, već i način na koji mislimo, osjećamo i komuniciramo. Kultura je razgovor, suočavanje sa pitanjima i građenje mostova između znanja i svakodnevice. Upravo iz tog razloga, Herceg Novi je sa zadovoljstvom prihvatio priliku da bude domaćin i podrška konferenciji koja naš grad profiliše kao prostor promišljanja savremenih društvenih tokova“, poručila je sekretarka Zambelić Pištalo, te pohvalila namjeru organizatora da se psihološka znanja iznesu izvan učionica i savjetovališta, u javni prostor, u dijalog sa zajednicom.

Na juče održanoj, prvoj sesiji, o prijateljstvu su govorili prof. dr Vladimir Dimitrijević, prof. dr Sonja Tomović Šundić i prof. dr Vuk Vuković.

Razgovor je moderirala prof. dr Tamara Džamonja Ignjatović, redovna profesorka na Odeljenju za psihologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu i urednica edicije „Imago” IK „Clio”. Ona je u uvodnoj riječi naglasila da sve tri teme „Ljetnje psihološke akademije” u suštini, mada iz potpuno različitih uglova, govore o čovjekovom okruženju, o uticaju svakog od tih okruženja na pojedinačne ličnosti, kao o njihovom značaju za kvalitet ljudskog života.

Kada je riječ o prijateljstvu, mora se imati u vidu da je ono jedna od fundamentalnih potreba čovjekovih, da je važnost prijateljstva prepoznavana i naglašavana u svim vremenima i svim civilizacijama, ali i da su se forme, izrazi i razumijavanje istog mijenjali tokom ljudske istorije, kazala je dr Džamonja, istaknuvši važnost prepoznavanja mjesta koje prijateljstvo ima u savremenom svijetu, odnosno svijetu digitalnih tehnologija i života definisanog njihovom širokom zastupljenošću.

O prijateljstvu je iz ugla psihologije govorio prof. dr Vladimir Dimitrijević, klinički psiholog i psihoanalitičar, nekadašnji profesor na Odeljenju za psihologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu, koji se okupljenima obratio putem video snimka. On je na početku konstatovao da je psihologija tradicionalno mnogo više proučavala druge ljudske odnose (odnos roditelji–djeca, romantične odnose, seksualnost…) i da nema puno psiholoških istraživanja na temu prijateljstva, osim u domenu razvojne psihologije, a da su se fenomenom prijateljstva mnogo više bavili filosofi. Međutim, podvukao je on, ono zbog čega su filosofi prijateljstvo prepoznali kao ključan odnos, jeste upravo ono zbog čega i psiholozi treba da ga u svom domenu ozbiljnije istražuju – ono što prijateljstvo razlikuje od svih drugih ljudskih odnosa jeste to što je ono više-manje jedini dobrovoljni ljudski odnos, jedan od rijetkih koje biramo, a nisu nam dati, i stoga je prijatelj od izuzetnog značaja za samosagledavanje. Otuda je jedno od najvažnijih svojstava pravog prijateljstva, smatra prof. Dimitrijević, obostrana beskompromisna iskrenost, jer jedino kroz nju dobijamo mogućnost istinskog samosagledavanja… U tome leži uslovna veza prijateljstva sa psihoterapijom, kao i bazični značaj tog iskonskog odnosa sa duševnim zdravljem čovjeka.

Prof. dr Sonja Tomović Šundić je o prijateljstvu govorila iz ugla antropologije i filosofije, naročito etike. Ona je naglasila da je u današnjoj, posthumanističkoj epohi, epohi koja je načelno površna, u kojoj su i odnosi površni, ova tema značajnija nego ikad, jer čovjek bez suštinske, duboke relacije sa drugim ne može sebe ostvariti kao ličnost, i ne može nikako biti niti zdrav niti srećan. Nadovezavši se na konstataciju prof. Džamonje, da različita prijateljstva otkrivaju različite aspekte naših ličnosti, ona je svoju pažnju posebno usmjerila na fenomen i značaj duhovnog, umnog prijateljstva, onog o kojem su u superlativu govorili antički filosofi i koje je izraz najviših ljudskih etičkih i umnih napora i vrlina – samo čovjek vrline i karaktera može biti prijatelj. Budući da pravo, dubinsko prijateljstvo, smatra prof. Tomović Šundić, može da ostvari samo visoko moralna osoba, ona koja je u stanju da brine o drugome, insistiranje na važnosti čuvanja i njegovanja pravog prijateljstva doprinosi razvoju čovjeka i ostvarivanju svakog pojedinca kao cjelovite i zdrave ličnosti. Prof. Tomović Šundić je svoje izlaganje zaključila sopstvenom definicijom: Prijateljstvo – inače vrlo složen proces – jedan je od najboljih oblika dinamičke razmjene naših sadržaja sa onim ljudima koje smo sami odabrali.

            Prof. dr Vuk Vuković, producent i teoretičar medija, predavač i saradnik na više katedri, o prijateljstvu je govorio iz ugla komunikologije, odnosno upotrebe savremenih sredstava komunikacije. On je konstatovao da se prijateljstvo danas mijenja, i da je zbog te civilizacijske novine – „medijski posredovanog prijateljstva”, došlo i do promene sadržaja i značenja tradicionalnih termina koji ga opisuju. Govorio je i o digitalnom prijateljstvu, ilustrujući njegovu zastupljenost i značaj rezultatima različitih istraživanja sprovedenih u zadnjoj deceniji, i postavivši ključno pitanje: Da li digitalno prijateljstvo ispunjava ključne kriterijume slobode, jednakosti, ravnopravnosti, emocionalne veze, pa čak i ličnog poznavanja, i da li se stoga uopšte o njemu može govoriti kao o prijateljstvu u tradicionalnom smislu te riječi?

„Ljetnja psihološka akademija” nastavljena je danas, panel diskusijama na temu „Naše okruženje i klimatska psihologija“ i „Šta (ne) može psihologija liderstva“, nakon čega je upriličena završna riječ i zatvaranje konferencije.

Izvor: JU „Gradska biblioteka i čitaonica“ / Opština Herceg-Novi