Statutom Opštine Herceg-Novi i Poslovnikom Skupštine Opštine Herceg-Novi definisan je institut "slobodna stolica" koji omogućava predstavnicima nevladinih organizacija da aktivno učestvuju na sjednicama Skupštine opštine.
Izvod iz Poslovnika Skupštine Opštine Herceg-Novi:
Član 145
Učešće nevladinog sektora u radu Skupštine i njenim radnim tijelima ostvaruje se na način što predsjednik Skupštine obezbjeđuje nevladnim organizacijama učešće njenog ovlašćenog predstavnika u raspravi i pretresu pitanja od interesa za nevladine organizacije i lokalno stanovništvo, bez prava odlučivanja ("slobodna stolica").
Član 146
Nevladine organizacije koje mogu birati predstavnike nevladine organizacije i čiji predstavnici mogu biti birani za učešće po pojedinim tačkama dnevnog reda kroz institut "slobodne stolice" moraju ispunjavati sljedeće kriterijume:
- da je nevladina organizacija registrovana najmanje godinu dana od dana prijavljivanja Službi Skupštine;
- da nevladina organizacija ima sjedište u Herceg-Novom;
- da je nevladina organizacija u prošloj godini: realizovala projekte u vrijednosti iznad 5.000 eura ili realizovala najmanje jedan projekat podržan od strane međunarodnog donatora ili učestvovala u najmanje jednoj kampanji ili realizovala najmanje dvije jednokratne akcije ili učestvovala sa konkretnim predlozima u najmanje 3 javne rasprave na nivou lokalne samouprave;
- da nevladina organizacija u svojim aktima ima utvrđen interes za predmetnu oblast;
- da nevladina organizacija ima članove koji poznaju predmetnu temu i ima članove i saradnike sa stručnim referencama u određenoj oblasti.
Nevladine organizacije dužne su dostaviti Službi Skupštine odgovarajuću dokumentaciju kojom se potvrđuje ispunjenost kriterijuma iz stava 1 ovog člana.
Član 147
Nevladina organizacija koja ima interes da učestvuje u radu Skupštine kroz institut "slobodne stolice" dužna je da dostavi sljedeća dokumenta Službi Skupštine:
- Statut organizacije,
- Odluku o osnivanju,
Zahtjev za korišćenje prava "slobodne stolice" ovjeren od nadležnog organa organizacije.
Član 148
Služba Skupštine vodi evidenciju o nevladnim organizacijama koje ispunjavaju kriterijume iz člana 39 ove odluke.
Dio dokumentacije o nevladnim organizacijama su akti propisani članom 40 ove odluke.
Nevladine organizacije koje se nalaze u evidenciji Službe Skupštine poziva predsjednik Skupštine na zajednički sastanak povodom svih tačaka dnevnog reda koji se održava u Skupštini, 10 dana prije održavanja sjednice Skupštine.
Odluku o predstavnicima nevladnih organizacija po pojedinim tačkama dnevnog reda donose same prisutne nevladine organizacije međusobnim dogovorom ili glasanjem.
Izabrani predstavnik nevladine organizacije ne može biti član političke partije, poslanik, odbornik, državni ili lokalni funkcioner.
Zajednički sastanak nevladnih organizacija vodi predstavnik Službe Skupštine.
Zapisnik sa zajedničkog sastanka nevladnih organizacija sačinjava predstavnik Službe Skupštine i dostavlja ga Predsjedniku Skupštine.
Predsjednik Skupštine poziva predstavnike nevladnih organizacija da učestvuju na sjednici Skupštine po pojedinim tačkama dnevnog reda najkasnije 5 dana prije održavanja sjednice.
Odluka o predstavnicima nevladnih organizacija u "slobodnoj stolici" po pojedinim tačkama dnevnog reda objavljuje se na veb-sajtu opštine.